همه‌ی آنچه که باید درباره‌ی سنگ اپال بدانید

اپال

در این مطلب تمام چیزهایی که درباره سنگ اپال باید بدانید را به شما می گوییم. با ما همراه باشید.

خصوصیات کلی سنگ اپال

رنگ: قهوه ای، خاکستری، آبی، سبز، نارنجی
سختی مو: 5.5 تا 6.5
وزن مخصوص: 1.98 تا 2.30
سیستم کریستالی: اشکال قهوه ای یا حبه انگوری، اجسام بی شکل و آمورف
فرم شکستگی: صدفی شکل، سوزنی شکل، شکننده
شفافیت: مات
ماه تولد: مهر
ترکیب شیمیایی: SiO2 nH2 O

ریشه نام سنگ اپال

برای یافتن منشا کلمه اپال باید به زبان لاتین مراجعه کنیم. در زبان لاتین واژه اوپالوس Opalus به معنای «برای دیدن تغییر در رنگ» می باشد که این واژه منشا کلمه اپال می باشد. البته خود واژه اپالوس نیز ریشه در کلمه اوپالاس Upalas از زبان سانسکریت دارد. Upalas در زبان سانسکریت به معنای سنگ گرانبها یا جواهر است. از طرفی نیز واژه اپال در زبان هندی نیز وجود دارد که به معنای سنگ می باشد.

انواع سنگ اپال

انواع مختلف سنگ اپال را می توان در پنج گروه دسته بندی کرد. این گروه ها اپال معمولی، اپال گرانبها، اپال آتشین، اپال خورشیدی و اپال آبدار مکزیکی می باشند که در ادامه به معرفی هرکدام از آن ها می پردازیم.

1- اپال معمولی Common Opal

آن دسته از سنگ های اپال مات را که بدون درخشش نیز می باشند، اپال معمولی می گویند. اپال معمولی در رنگ های مختلفی یافت می شود. برای اپال معمولی نام های مختلفی در نظر گرفته می شود که این نام گذاری معمولا بر اساس رنگ و شکل ظاهری آن اپال می باشد. به عنوان مثال: اپال عقیق، عقیق با لایه های اپال آمورف است. اپال عسلی یا Honey Opal زرد رنگ است و رنگی مانند عسل دارد.

اپال شیری نیمه شفاف است و رنگی شیری با درخشش مرواریدی دارد. اپال خزه ای یا Moss Opal اپالی است که اشکال درخت مانند دارد. اپال پراز Prase Opal یا اپال کریزو Chryso Opal اپالی مات است که رنگ زرد متمایل به قهوه ای دارد. در نتیجه هرکجا با این نام ها برای سنگ اپال مواجه شدید بدانید که آن سنگ، اپال معمولی می باشد.

2- اپال گرانبها

اپال های گرانبها از نظر ظاهری در دو گروه یافت می شوند. یکی اپال های روشن و یکی هم اپال های تیره. اپال گرانبهای روشن رنگ سفید یا شیری دارد. اپال های گرانبهای تیره رنگ معمولا در رنگ های خاکستری سیر، آبی سیر، سبز سیر، سیاه یا خاکستری – سیاه یافت می شود. اپال های گرانبهای تیره اپال های کمیابی هستند و قیمت بالایی نیز دارند.

اما دلیل گرانبها بودن این نوع از سنگ اپال خاصیتی در سنگ است که به آن پدیده اپالسنس می گویند. پدیده اپالسنس باعث به وجود آمدن رنگ های طیف نوری می شود که این رنگ ها از زوایای مختلف به صورت های گوناگون دیده می شود. به همین دلیل است که هنگامی که شما سنگ اپال را در مقابل چشمان خود حرکت می دهید در هر زاویه رنگ های مختلفی از طیف نوری را مشاهده می کنید.

در این نوع سنگ اپال همیشه آب وجود دارد که مقدار آن متغیر است و تا 30 درصد از وزن سنگ می تواند از آب تشکیل شده باشد. این نوع از سنگ اپال در گذر زمان به تدریج با تبخیر شدن و خروج آب از آن دچار ترک خوردگی می شود و پدیده اپالسنس در آن تضعیف می شود. برای اینکه این اتفاق رخ ندهد باید سنگ اپال گرانبها را در چند لایه پنبه مرطوب قرار داد. این کار علاوه بر جلوگیری از تبخیر آب و ترک خوردگی اپال، باعث تقویت پدیده اپالسنس در آن می شود.

نکته جالب در مورد سنگ اپال گرانبها این است که این سنگ در مشرق زمین نماد امید و وفاداری بوده اما در غرب اعتقادی دقیقا برعکس داشتند و سنگ اپال گرانبها را بد یمن می دانستند.

3- اپال آتشین Fire Opal

به این دسته از اپال ها به دلیل رنگ نارنجی ای که دارند اپال آتشین گفته می شود. اپال آتشین برعکس اپال گرانبها فاقد پدید اپالسنس است. این نوع از سنگ اپال معمولا به صورت مات یافت می شود اما انواع مرغوب آن شفاف می باشند. اپال آتشین را در کشورهای برزیل، استرالیا، مکزیک، گواتمالا، هندوراس و آمریکا استخراج می کنند. باید توجه داشت که نگین این نوع اپال در مقابل فشار بسیار حساس و شکننده است و نیازمند مراقبت و توجه بالایی می باشد.

4- اپال خورشیدی Sun Opal یا جیراسول Girasol

این نوع از سنگ اپال مانند اپال آتشین است با این تفاوت که شفاف و تقریبا بی رنگ است. با وجود بی رنگ بودن، اپال خورشیدی درخششی به رنگ متمایل به آبی دارد. در نوع دیگر اپال خورشیدی سنگ های بی رنگی هستند که زمینه هایی به رنگ قرمز دارند.

5- اپال آبدار مکزیکی Mexican Water Opal

این نوع از سنگ اپال همانطور که از نامش پیداست در مکزیک یافت و استخراج می شود. اپال آبدار مکزیکی نیز مانند اپال خورشیدی شفاف و بی رنگ است اما درخششی متمایل به رنگ قهوه ای دارد.

اپال های سنتز شده

اپال نیز مانند دیگر سنگ های گرانبها در آزمایشگاه ها توسط دانشمندان به طور مصنوعی تولید می شود. اولین تولید اپال مصنوعی به سال 1960 میلادی برمی گردد و از سال 1974 تولید اقتصادی سنگ اپال مصنوعی آغاز شد. در اپال های گرانبهای مصنوعی که از طریق سنتز به وجود می آیند نیز مانند اپال های گرانبهای اصلی مشکل تبخیر آب و درنتیجه ترک خوردن سنک و تضعیف پدیده اپالسنس وجود دارد.

مهم ترین معادن استخراج سنگ اپال

با اینکه معروف ترین کشور در استخراج سنگ اپال کشور استرالیا می باشد، در دیگر کشورها نیز انواع مختلف اپال استخراج می شود (مانند اپال آبدار مکزیکی که فقط در مکزیک یافت می شود) در این قسمت مهم ترین معادن استخراج اپال را معرفی می کنیم.

استرالیا:

بزرگ ترین تولید کننده و استخراج کننده سنگ اپال در جهان کشور استرالیا است. در هر منطقه و استان این کشور معادن استخراج اپال زیادی وجود دارد. مانند: منطقه آنداموکا Andamooka در جنوب استرالیا دارای معادنی است که اپال های شفاف و روشن و ارزشمندی از آن ها استخراج می شود. همچنین اپال های شیری رنگ در این منطقه به وفور یافت می شود. منطقه کوبر پدی Coober Pedy در استرالیا مهم ترین منطقه استخراج اپال است. در این منطقه اپال های سفید با کیفیت بالا یافت می شود.

جالب اینکه مناطق آنداموکا و کوبرپدی با هم حدود 95 درصد تولید جهانی اپال گرانبها را دارند. منطقه نیو ساوت ولز New South Wales در استرالیا مهم ترین منطقه استخراج اپال سیاه است. منطقه لایتنینگ ریج Lightening Ridge نیز دارای معادن استخراج اپال های با ارزش و نفیسی می باشد. منطقه وایت کلیف White Cliff نیز دارای اپال هایی گرانبها است که به صورت رگه هایی در اپال های معمولی یافت می شود. در نهایت منطقه کوئینزلند Queensland در استرالیا از مناطقی است که دارای معادن استخراچ اپال می باشد. در این منطقه هم اپال های سفید یافت می شود و هم اپال های سیاه.

مکزیک:

بعد از استرالیا دومین تولید کننده و استخراج کننده مهم اپال در جهان کشور مکزیک می باشد. اپال هایی که در معادن این کشور یافت می شود معمولا اپال های آتشین و اپال های آبدار مکزیکی می باشد. سنگ های اپال استخراج شده در این کشور شفافیت بالایی دارند.

برزیل: در شمال کشور برزیل به خصوص در استان های Piaui و Manaus اپال گرانبها استخراج می شود. سنگ های اپال استخراج شده در این مناطق اپال سفید است که شباهت زیادی به اپال سفید استرالیایی دارد. سنگ های اپالی که در برزیل استخراج می شوند علاوه بر با دوام بودن، پدید اپالسنس را به خوبی نشان می دهند.