سنگ فیروزه (پیروزه)
سنگ فیروزه واژه لاتین فیروزه یعنی Turquoise از واژه فرانسوی Pierre Turquoise به معنی سنگ ترکی گرفته شده است چراکه در قدیم فیروزه ایران از راه ترکیه به اروپا صادر می شده است.
این سنگ با فرمول شیمیایی CuAl6 {(OH)2Po4}4.4H2O یک کانی کمیاب و ارزشمند به رنگ های طیف فیروزهای (آبی روشن تا سبز) و از گروه کانی های غیر سیلیکاتی و در ردهی فسفات ها میباشد.
در ایران، مصر، آمریکا، چین و آلمان یافت میشود. در ایران بیشتر در نیشابور، جنوب مشهد، کرمان، شهر بابک و تفت استخراج میشود. سختی این سنگ حدود 6 است.
فیروزه
وجود مس باعث آبی شدن، آهن سبب سبز و آلومینیوم باعث سفید شدن آن میشود.
این سنگ در رنگ آبی پررنگ ارزش بالاتری دارد.فیروزه سنگی زنده است و مثل اثر انگشت منحصر بهفرد است یعنی هیچ فیروزهای از نظر رنگ و هم از نظر نوع شبیه فیروزه دیگری نیست.فیروزه معمولا به صورت دانههای پراکنده و رگه در داخل سنگ مادر یافت میشود.این سنگ وقتی زیاد در معرض نور آفتاب قرار گیرد و یا حرارت داده شود تغییر رنگ داده و به سبزی میگراید.
رنگ آبی آن حاصل Cu2t آبدار است و اگر آب آن از دست برود رنگش سفید میشود.
ساخت فیروزه مصنوعی
برای ساخت فیروزه مصنوعی از رنگ کردن سنگ مها (خضرا) استفاده میکنند.
در اثر آزمایش با فوتک فیروزه شکافته شده و رنگش قهوهای پوسته پوسته میشود و رنگ شعله هم سبز مات میشود.
تنها کانی که شباهت زیادی به فیروزه دارد سنگ کریزوکولا است، که هم از نظر سختی قابل تشخیصاند و هم در آزمایش فوتک پوسته پوسته قهوهای نمیشود.
خواص فیروزه :
استفاده به عنوان چشم زخم ، حفاظت در برابر حوادث ، ترس و افسردگی را دور می کند ، ایجاد نشاط و شادی بخش است. فیروزه مخصوص چاکرای پنجم (گردن و گلو) است . سبب تقویت قلب ، دستگاه تنفس ، گردش خون ، دستگاه گوارش و چشم ها می شود . گفته می شود اگر اتفاق ناگواری برای صاحب فیروزه در شرف وقوع باشد رنگ عوض می کند و گاهی هم ترک برمی دارد.
در احادیث نیز آمده است که اولین هدیه ای که خداوند در غار حرا به پیامبر(ص) داد فیروزه بود.همچنین از امام صادق (ع) نقل شده که فقیر نمی شود دستی که انگشتر فیروزه در آن باشد.